17/05/2018

Ruta literaria na ría de Arousa

A ría de Arousa 
A ría de Arousa é, posiblemente, a máis literaria das nosas rías.
O club de lectura do IES Pedro Floriani realizou onte, día 16 de maio, véspera das letras galegas unha ruta literaria por esta ría.
 
Comezamos a nosa rota en Catoira. Aquí consérvanse os restos do Castellum Honesti, as Torres de Catoira. Foron unha fortificación concibida para protexer Iria Flavia e Compostela dos ataques dos viquingos (chamados daquela normandos).  


Ás torres de Catoira dedícalle Rosalía o poema que gravamos por equipos.
A iaugua corría 
 polo seu camiño, 
 i eu iba ó pe dela 
 preto dos Laíños, 
 sin poder cas penas 
 que moran conmigo. 
  
Con tamaña carga, 
 ¿para dónde eu iba? 
 A Virxe sabráio, 
 que eu non o sabía; 
 mais seica fuxindo 
 de min mesma iña. 
  
Por antre os herbales, 
 profunda e sombrisa, 
 cal unha sarpente 
 de escamas bruñidas, 
 brillaba ós meus ollos 
 dándome cobiza. 
  
¡Estaba tan soia! 
 Nin bote, nin lancha, 
 nin velas, nin remos 
 a vista alebraban; 
 e soias as veigas 
 tamén se quedaran. 
  
¡Qué bonitas eran 
 noutro tempo as rosas 
 que naqueles campos 
 medran e se esfollan! 
 Mais muchas estonces 
 se amostraban todas. 
  
I o sol, cal a lúa 
 en noite de brétema, 
 brilaba tembrando 
 por antre as vimbieiras, 
 tan descolorido 
 como a mesma cera. 
  
I ao ferir as ondas 
 revoltas e escuras, 
 víanse no espeso 
 da negra fondura 
 as herbas marinas 
 e longas que a surcan. 
  
De pronto unha i outra 
 poñéndome medo, 
 as loitosas cruces 
 se me apareceron 
 que se erguen na orela 
 cal nun cimiterio. 
  
"Meu ben, ¿ónde moras? 
 -perguntéi chorando-. 
 Xa que ti morreche, 
 no mundo, ¿qué fago, 
 coma vós, ¡ouh torres!, 
 soia e sin amparo? 
  
Soidás me consomen, 
 bágoas me alimentan, 
 sombras me acompañan, 
 cómeme a triteza. 
 ¡Quén pode con tanta  
fartura de penas!" 
  
I eu non sei qué negra 
 tentazón maldita 
 me afrixéu o esprito, 
 me anubróu a vista, 
 e sorréume como 
 me o demo sorrira. 
  
Dende a fonda orela 
 miréi arredore... 
 A marea viva 
 petaba nas torres, 
 orfas antre a líquida 
 sabán que as envolve. 
  
"¡Alá vou! -lles dixen-. 
 Daime morte dose, 
 auguas onde as penas 
 para sempre dormen..." 
 Saltéi..., i a corrente 
 calada levóume. 
 .................................. 
 .................................. 
 .................................. 
 ¡Ouh Torres de Oeste! 
 Malas tentadoras 
 auguas apromadas, 
 de calma treidora; 
 cómaros pelados 
 onde o corvo pousa. 
  
¡Ouh Torres de Oeste! 
 Tan soias e mudas, 
 ca vosa atentaches 
 a miña tristura. 
 Ninguén triste vaia 
 cabo de vós nunca. 
  
Dos desamparados 
 tendes o homenaxen, 
 i aínda ó redor voso 
 non rexorde o aire, 
 coma si temese 
 de vos despertare. 
  
É das que se apegan 
 a tristeza vosa; 
 das que o peito oprimen, 
 das abrumadoras, 
 que ó inferno encamiñan 
 as almas loitosas. 
  
Que si inda estóu viva, 
 foi que un mariñeiro, 
 medio morimunda, 
 por estes cabelos 
 tróuxome das ondas 
 ó mundo en que peno. 
  
Non vaiades nunca, 
 eu vo-lo aconsello, 
 ás Torres de Oeste 
 co corazón negro. 

Catoira tamén aparece na Romaría de Xelmirez de Ramón Otero Pedrayo. 
 
Logo visitamos Vilagarcía de Arousa, moi presente no folclore popular: 
Arousa ben te podes loar / que Santiago con ser Santiago / non ten porto de mar. // Vilagarcía, cidade do Xiabre, / nos seus pazos vizosas camelias, / o loureiro en Cortegada, / no seu mar, camelias salgadas. // A Ría ten uns lunares / que fan fermoso o seu rostro, / moi preto de nós / ten ás Malveiras / e outro grande lunar, / moi belido e moi ben posto, / Cortegada quédalle ben / á faciana de Arousa. // Xa se oen ao lonxe/ as campás de San Martín de Sobrán/ para chamar e festexar / aos garridos mariñeiros de Vilaxoán. / Tres veleiros moi fermosos / surcan a nosa bahía, / Vilaxoán, Carril, Vilagarcía,/ tres vilas unidas nesta longa travesía; / xuntas forman o mellor da nosa Ría!  
Vimos só desde o autobús a Illa de Cortegada, Carril... 
É a ría das dornas... 


A dorna 
A dorna vai e ven  
Si miña señora á i-alba de Arousa beilar,  
poñereille, belida, un ventiño no mar.  
A dorna vai e ven,  que meu amor ten!   
 Poñereille unha frauta e máis un reiseñor  
e unha longa soedade coma a da mar maior.  
A dorna vai e ven,  que meu amor ten!    
Na illa de Cortegada poñereille un galán  
por pastor de mareas co seu remo na man.  
A dorna vai e ven,  que meu amor ten!   
 Poñereille unha gaita no bico da ría  
e unha abelaneira no medio do día.  
A dorna vai e ven,  que meu amor ten!  




Fixemos unha visita intensa ao IES Fermín Bouza Brey de Vilagarcía. Alí acolleunos o alumnado e o profesorado do seu club de lectura. 
Aproveitamos para ver un pequeno vídeo sobre a autora das letras galegas deste ano, María Victoria Moreno: 

Logo visitamos Vilanova de Arousa, lugar de nacemento do xenial Escritor Valle-Inclán.  

Xantamos na Illa de Arousa, en concreto a praia do Carreirón. 
  
Por último visitamos a ermida da Lanzada, chea tamén de lendas e literatura. 

Sem comentários:

Enviar um comentário